مهنان

توصیف و وضعیت اثر

چشمه آب سرد مهنان، از چند چشمه تشکیل شده و دمای آب آن حدود ۱۲ درجه سانتیگراد است. این چشمه ها به شکل سه  استخر(حوض)با مساحت مجموع ۶۰۸ متر مربع می باشند و عمق متوسط آن در حدود ۵/۰متراست.

چشمه مهنان

آبدهی طبیعی این چشمه ۱۵۰ لیتر بر ثانیه می باشد و آب آن جهت کشاورزی برای روستای مهنان و روستاهای پایین دست آن و همچنین بجهت شرب برای مردم روستا به مصرف می رسد.داخل استخرها تعدادی ماهی مشاهده شد که برای مردم روستا دارای اهمیت بوده و به آنها اعتقاد دارند و کسی حق آسیب رساندن به آنها را ندارد.اطراف چشمه ها در قسمت جنوبی و شرقی درختان چنار و بید و صنوبر وجود دارد.

درخت چنار کهنسال مهنان با حدود ۴۰۰ سال سن در قسمت شمالی و در فاصله ۳ متری این چشمه واقع شده است.طبق تحقیقات محلی این چشمه زمان های بسیار دور که کسی قدمت آن را را به خاطر ندارد وجود داشته است و علت اصلی سرسبزی این روستا و دره مهنان وجود این چشمه می باشد.همچنین در قسمت جنوبی چشمه جاده ورودی به داخل روستا قرار دارد و در حاشیه این راه تعدادی خانه های روستایی مشاهده می شود.آب شرب روستاییان از استخر وسطی تامین می شود.

زمین ­شناسی

زمین شناسی این منطقه مربوط به سازند تیرگان که متعلق به کرتاسه پایینی بوده که نام این سازند از دره تیرگان واقع در شرق کپه داغ مرکزی انتخاب و به وسیله زمین شناسان شرکت ملی نفت بکارگرفته شده است.این سازند از آهک های ضخیم لایه تا ماسیف االیتی و آلی تخریبی ساخته شده و در تمام رشته کپه داغ بیرون زدگی آن دیده می شود و بعلت سختی و مقاومت در مقابل فرسایش ارتفاعات و قلل منطقه را تشکیل می دهد.ضخامت آن در شرق رشته کوههای کپه داغ در حدود ۵۰ متر تا کمتر از آن است ولی به طرف غرب ضخامت آن زیاد می شود به طوری که در محل مقطع نمونه در دره تیرگان در غرب بجنورد به ۷۰۰ متر می رسد.این تشکیلات از گسترش قابل توجه ای برخوردار بوده و معمولا” منطبق با ارتفاعات جنوبی شهرستان بجنورد و ارتفاعات اطراف دشت بجنورد است.(فرهنگ جغرافیای آبادیهای کشور-شهرستان بجنورد-سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح-۱۳۸۴).

سیمای ظاهری

این چشمه در ورودی و داخل روستای مهنان قرار گرفته است.حجم زیاد آب آن موجب سرسبزی منطقه و دره مهنان شده است.وجود این چشمه برای اهالی ارزش بالایی دارد و آب آن در جهت کشاورزی ، شرب و باغداری در منطقه مورد استفاده قرار می گیرد.همچنین زیبایی محیط اطراف آن موجب شده است تا اهالی همه روزه و بعد از یک روز کاری در این محل دور هم جمع شده و روزگار می گذرانند.همچنین در زمان نزدیک به عید نوروز زنان روستا در هنگام خانه تکانی که رسم دیرین ایرانیان است فرش ،گلیم و زیراندازهای خود را در این محل شستشو می دهند.داخل این چشمه ماهیان زیادی وجود دارند که برای اهالی دارای اهمیت بوده و به آنها غذا می دهند.

ارزش اثر

آب نمایش نمادینی در مذاهب ایفا کرده است. بدلیل بی شکلی آب و رویش و زایش از آن، نمادی از خلقت و تولد بوده است. ایمان به زنده بودن طبیعت و تقدس عناصر طبیعی در آئین های اعتقادی مختلف وجود داشته است که آب در این بین دارای نقش بسیار مهمی بوده است.آب این چشمه نیز به لحاظ تامین معیشت مردم در جهت کشاورزی و باغداری برای اهالی منطقه،تامین آب شرب آنها و ایجاد سرسبزی و محیطی پاک و فرح بخش،بسیار مهم بوده و دارای ارزش زیادی به جهات ذکر شده می باشد.آب این چشمه دمایی حدود ۱۲ درجه سانتیگراد دارد و میزان تخلیه سالیانه آن ۴۷۳۰۴۰۰ متر مکعب برآورد می گردد.

چشمه مهنان

تغییرات زیستی

اطلاعات کافی در خصوص وضعیت زیستی محیط اطراف این چشمه در گذشته وجود ندارد ولی با توجه به وضعیت فعلی و اطلاعات محلی آب این چشمه از گذشته جهت کشاورزی و شرب استفاده می شده است که اکنون نیز این آب به همین جهات مورد استفاده قرار می گیرد.طبق اطلاعات محلی در گذشته تعدادی درختان کهنسال چنار، اطراف آن وجود داشته که احتمالا” به دلیل درون پوسیدگی و عدم استحکام لازم در برابر وزش بادهای شدید و طوفان سقوط کرده و از بین رفته اند.

ارزش گذاری اثر از دیدگاه گردشگری

با توجه به اینکه یکی از موارد مطرح در بحث گردشگری و ورود گردشگر و توریست به یک منطقه داشتن یکسری ویژگیهای خاص به لحاظ طبیعی یا مصنوعی می باشد،مسلما” وجود این چشمه با توجه به جاذبه های آن و همچنین وجود درخت چنارکهنسال مهنان که مسلما” قرار گرفتن در کنار این چشمه یکی از دلایل مهم ادامه حیاط آن شده است می تواند عامل بسیار مهمی در جذب گردشگر به این منطقه باشد که دارای طبعات بسیار مثبت اجتماعی منجمله رشد مثبت اقتصادی در منطقه به لحاظ پدید آمدن فرصتهای شغلی مانند آژانس های مسافری،خودروهای کرایه ای،خدمات پذیرایی و مهمانسراها و بطور کلی ایستگاه های ارائه خدمات باشد.

تاریخچه و وجه تسمیه اثر

قدمت این چشمه مشخص نیست و اهالی روستا هیچ کدام زمان بوجود آمدن آن را به خاطر ندارند.همچنین در مورد تاریخچه روستا اطلاعات موثقی وجود ندارد ولی مسلما” یکی از علل تشکیل آن وجود این چشمه بوده است. طبق تحقیقات محلی، نام این روستا به این دلیل به مهنان مشهور شده است که اهالی آن بسیار مهمان نواز بوده اند و مهمانانی که از نقاط مختلف وارد این روستا می شده اند،از ایشان با نان محلی پذیرایی می شده است و اکنون نیز ورود مهمانان به این روستا برای مردم بسیار اهمیت دارد و هر هفته و بخصوص در فصول بهار و تابستان با توجه به طبیعت زیبای منطقه شاهد حضور سیل علا قمندان به طبیعت هستند.در کتاب فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور مربوط به شهرستان بجنورد قدمت این روستا حدود چهار قرن ذکر شده است.

منبع : http://www.wnkh.ir/showpage.aspx?pgid=3&ids=19

۱۲پاسخ به “چشمه مهنان”